Toplu Ulaşımda Çocuk

Proje Dönemi: 2019

Proje Partneri: UN Sivil Düşün

Toplu ulaşım sistemi canlı bir kentsel yaşamın en önemli bileşenlerinden biri. Çocukların eğitim, sağlık ve sosyal yaşam gibi temel hak ve hizmetlerine erişimini sağlayan önemli bir araç. Ancak, mevcut toplu ulaşım sistemleri ve tasarımında, hiçbir ölçekte çocukların ihtiyaçları gözetilmiyor. Çocuk dostu şehirler oluşması yolunda kentsel sorunlara hak temelli veri, politika, eğitim ve tasarım araçları geliştiren Şehir Dedektifi İnisiyatifi olarak Etkiniz AB desteğiyle yürüttüğümüz "Toplu Ulaşımda Çocuk" projesi, çocukların toplu ulaşım deneyimini çocuk hakları temelinde izlemeyi ve elde edilen verilerle çocuk odaklı toplu ulaşım planlaması için katılımcı çözüm önerileri geliştirdiğimiz bir projedir. Projede çocukların toplu ulaşım deneyimine ilişkin kapsamlı bir izleme çalışması yaparak, bu alandaki eşitsizlikleri ve sorunları ortaya koymak ve çözüm önerileri geliştirmek amaçlandı.

Grafik tasarım: Gökçe Genç & Erman Yılmaz, Informal Project Co. İllüstrasyonlar: Gülzade Şentürk

Bu çalışmanın ilk ayağını, çocuklar için kapsayıcı bir ulaşım sistemine dair hak temelli bir izlemenin ihtiyaçlarını tanımlayabilmek, başka bir deyişle cevaplarını çocuklar başta olmak üzere hep birlikte arayabileceğimiz hak temelli sorular sorabilmek oluşturuyor. Şehir Dedektifi İnisiyatifi olarak 2020’de yerel yönetim, STÖ temsilcileri ve çocuklardan oluşan 55 katılımcıyla Toplu Ulaşımda Çocuk Çalıştayı gerçekleştirdik. Çalıştay çıktılarıyla birlikte Şehir Dedektifi’nin atölye çalışmalarına katılan çocukların toplu ulaşım planlamasına ilişkin deneyimleri de raporda yer almaktadır. Elde edilen bulgular, keşifle ulaşım, güvenli ulaşım, erişilebilir ulaşım ve ekolojik ulaşım başlıkları altında değerlendirildi.

Projenin çıktıları:

• Toplu Ulaşımda Çocuk Raporu: Bu rapor, proje kapsamında toplanan verileri analiz ederek çocukların toplu ulaşım deneyimine ilişkin bir değerlendirme sunmaktadır. Raporda İstanbul’da toplu ulaşım kapsamında yapılan çalışmalar, 2019-2022 planlama dönemi değerlendirilmiştir. Toplu ulaşım planlamasının daha bütüncül bir yaklaşımla hak temelli dönüşümü için gözardı edilen, henüz üst ölçek politikalarda ve uygulamada yer bulmayan gereksinimler de çocukların kentsel yaşama katılımını etkilemeye devam etmektedir. Bu gereksinimler izleme kapsamında sivil toplum örgütleriyle yaptığımız görüşmeler ve çocuk atölyelerinden elde edilen çıktılarla bu raporda tartışmaya açıldı.

• Çocuk Odaklı Bir Toplu Ulaşım Planlaması için Kılavuz ve Hak İzleme Göstergeleri: Bu kılavuz ve gösterge seti, toplu ulaşım planlama ve karar alma süreçlerinde çocuk haklarını kent hakkıyla birleştiren bir yaklaşım öneriyor.

Yerel yönetimler, kent aktivistleri ve çocuklar haklarını gözeten sivil toplum örgütlerinin çalışmalarına kaynaklık etmek için hazırladığımız bu kılavuzun eşdeğer biçimde öğretmen toplulukları, ebeveynler ve en önemlisi çocuklar için anlaşılır olması bizim için büyük önem taşıyor. Bu nedenle kılavuzun belirli kısımlarının çocuklarla tartışmaya açılması önerilerimizi de, çocuk dostu anlatımlarla ve oyunla pekiştirmeye çalıştık.

Toplu Ulaşımda Çocuk Raporunu indirmek için tıklayınız.

Çocuk odaklı bir toplu ulaşım planlaması için kılavuz ve hak izleme göstergelerini indirmek için tıklayınız.